Nhiều trường phái lý thuyết đã tìm cách lý giải sự phát triển, trong đó có các quan điểm nổi bật nhất của: Jean Piaget với lý thuyết các giai đoạn phát triển nhận thức, Lev Vygotsky với quan điểm tạo sinh xã hội (và những dòng kế thừa như lý thuyết Văn hóa trong phát triển của Michael Cole, thuyết hệ sinh thái của Urie Bronfenbrenner), thuyết học tập xã hội của Albert Bandura, và quan điểm cơ bản về quá trình xử lý thông tin trong tâm lý học nhận thức.Xét trong phạm vi hẹp hơn, lịch sử các lý thuyết tiếp tục được phát triển từ các công trình nghiên cứu bổ sung khác. Trong đó phải kể tới 8 giai đoạn phát triển tâm lý xã hội của Erik Erikson và Chủ nghĩa hành vi do John B. Watson sáng lập và B. F. Skinner phát triển (để hiểu hơn về vai trò của chủ nghĩa hành vi, bạn có thể tham chiếu về phân tích hành vi trong sự phát triển của trẻ).Ngoài ra còn nhiều nhánh lý thuyết khác đã đóng góp không nhỏ vào các khía cạnh phát triển đặc thù khác, như lý thuyết gắn bó mô tả về các dạng thức quan hệ liên cá nhân, và thuyết về các giai đoạn nhận thức đạo đức của Lawrence Khlberg.